Loonkosten per eenheid product; nationale rekeningen

INHOUDSOPGAVE

1. Toelichting
2. Definities en verklaring van symbolen
3. Koppelingen naar relevante tabellen en artikelen
4. Bronnen en methoden
5. Meer informatie 


1. TOELICHTING

Deze tabel bevat gegevens over de ontwikkeling van loonkosten per eenheid product (loonkosten bestaan uit de beloning van werknemers plus eindheffingen minus loonkostensubsidie). De loonkosten per eenheid product worden doorgaans berekend op basis van werkzame personen. De gewerkte uren zijn echter een meer betrouwbare maatstaf voor de arbeidsinzet. Daarom wordt in de tabel de loonkosten per eenheid product ook op basis van gewerkte uren weergegeven. Naast de oorspronkelijke cijfers bevat de tabel ook seizoengecorrigeerde cijfers. De loonkosten per eenheid worden weergegeven naar dertien bedrijfstakken die gebaseerd zijn op Standaard Bedrijfsindeling 2008 (SBI 2008). 

Gegevens beschikbaar vanaf: eerste kwartaal 1996.

Status van de cijfers: 
Cijfers over de drie meest recente jaren hebben nog een voorlopig karakter omdat de cijfers kunnen worden aangepast op basis van het beschikbaar komen van nieuw of geactualiseerd bronmateriaal en op basis van aansluiting op recentere uitkomsten van de nationale rekeningen.

Wijzigingen per 5 april 2024:
Cijfers van het vierde kwartaal 2023 zijn toegevoegd in deze tabel.
Vanwege de coronacrisis en bijbehorende maatregelen zijn er fluctuaties in de cijfers van 2020 en 2021 te zien. Deze cijfers dienen daarom met enige voorzichtigheid gebruikt te worden. De gewerkte uren, de toegevoegde waarde, de loonkosten en het aantal werknemers worden door de coronacrisis en de genomen overheidsmaatregelen onevenredig geraakt. Zo gaan de loonkosten fors omlaag door de Tijdelijke noodmaatregel overbrugging voor werkgelegenheid (NOW-subsidie). De gewerkte uren en toegevoegde waarde dalen ook fors. Daarentegen hebben de maatregelen er (tijdelijk) voor gezorgd dat werknemers nog niet direct werden ontslagen.

In de Arbeidsrekeningen is voor de raming van de gewerkte uren van werknemers en de loonkostensubsidies afgeweken van de reguliere werkwijze. Door de NOW-subsidie, die in maart 2020 van kracht werd, konden werknemers die geen werk meer hadden worden doorbetaald en werd zo het baanverlies beperkt. Hierdoor zijn wel minder uren gewerkt, maar kwam dat niet tot uitdrukking in het geregistreerde aantal uren in de belangrijkste bron voor de Arbeidsrekeningen: het register met de loonaangiften van werkgevers. Als aanvulling zijn daarom gegevens gebruikt uit de Enquête beroepsbevolking (EBB). Deze zijn ingezet bij (delen van) bedrijfstakken die getroffen zijn door de coronamaatregelen. 

Bij de raming van de loonkostensubsidies zijn voorschotbedragen van de NOW-regeling opgenomen. Bij de raming is gebruik gemaakt van gedetailleerde data van het UWV over de NOW-regeling. Deze informatie omvat de perioden van verwachte omzetdalingen en uitbetaalde NOW-subsidies per bedrijf.

Wanneer komen er nieuwe cijfers?
De gegevens worden drie maanden na afloop van een kwartaal gepubliceerd. Bij de berekening van het vierde kwartaal worden de gegevens van de voorgaande drie kwartalen van dat jaar herzien. Op de publicatiemomenten kunnen de cijfers van de voorgaande kwartalen wijzigen. Dit komt doordat na publicatie van het vierde kwartaal (waarbij ook de eerste drie kwartalen herzien worden) de kwartaalcijfers nog drie keer herzien worden: bij elke nieuwe jaarberekening worden de kwartaalcijfers aangepast zodat de kwartaalcijfers aansluiten op het nieuwe jaarcijfer. Dit gebeurt voor het eerst in juni en een tweede maal bij de definitieve jaarberekening een jaar later. Tot slot worden de kwartalen het jaar daarop definitief vastgesteld, waarbij de jaartotalen niet meer veranderen. Daarnaast wordt een aantal reeksen met kwartaalcijfers voor seizoeninvloeden gecorrigeerd. Elke keer als een nieuw kwartaal wordt toegevoegd wordt de seizoencorrectie op de hele tijdreeks uitgevoerd, waarbij alle kwartalen kunnen worden aangepast. Doorgaans zijn de bijstellingen op eerder gepubliceerde cijfers gering.


2. DEFINITIES EN VERKLARING VAN SYMBOLEN

Definities:
Loonkosten p.e.p. werkzame personen
De loonkosten per eenheid product o.b.v. de werkzame personen is de ontwikkeling van de verhouding tussen de loonkosten per werknemer en de bruto toegevoegde waarde per werkzaam persoon (werknemers en zelfstandigen).
De toegevoegde waarde wordt gegenereerd door zowel werknemers als zelfstandigen terwijl de loonkosten alleen op de werknemers betrekking hebben. De uitkomsten zijn als index weergegeven (2015=100).

Loonkosten p.e.p. gewerkte uren
De loonkosten per eenheid product o.b.v. gewerkte uren is de ontwikkeling van de verhouding tussen de loonkosten per gewerkt uur van werknemers en de bruto toegevoegde waarde per gewerkt uur van werkzame personen (werknemers en zelfstandigen).
De toegevoegde waarde wordt gegenereerd door zowel werknemers als zelfstandigen terwijl de loonkosten alleen op de werknemers betrekking hebben. De uitkomsten zijn als index weergegeven (2015=100).

Loonkosten per werknemer
De loonkosten van werknemers gedeeld door het aantal werknemers. De loonkosten bestaan uit de beloning van werknemers plus eindheffingen minus loonkostensubsidies.

Loonkosten per gewerkt uur van werknemers
De loonkosten van werknemers gedeeld door het aantal gewerkte uren van werknemers. De loonkosten bestaan uit de beloning van werknemers plus eindheffingen minus loonkostensubsidies.

Bruto toegevoegde waarde per werkzaam persoon
Bruto toegevoegde waarde in basisprijzen gedeeld door het aantal werkzame personen (werknemers en zelfstandigen). De bruto toegevoegde waarde is de waarde van alle geproduceerde goederen en diensten (de productiewaarde of output) minus de waarde van goederen en diensten die tijdens deze productie zijn opgebruikt (het intermediair verbruik). De toegevoegde waarde is daarbij uitgedrukt in basisprijzen, de prijzen die door producenten zijn ervaren.

Bruto toegevoegde waarde per gewerkt uur van werkzame personen
Bruto toegevoegde waarde in basisprijzen gedeeld door het aantal gewerkte uren van werkzame personen (werknemers en zelfstandigen). De bruto toegevoegde waarde is de waarde van alle geproduceerde goederen en diensten (de productiewaarde of output) minus de waarde van goederen en diensten die tijdens deze productie zijn opgebruikt (het intermediair verbruik). De toegevoegde waarde is daarbij uitgedrukt in basisprijzen, de prijzen die door producenten zijn ervaren. Voor berekeningen voor de totale economie wordt het bruto binnenlands product gebruikt

Standaard Bedrijfsindeling 2008 (SBI 2008):
De Nederlandse hiërarchische indeling van economische activiteiten die door CBS wordt gebruikt om bedrijfseenheden in te delen naar hun hoofdactiviteit. De SBI 2008 is de versie die vanaf 2008 gebruikt wordt.
'Bedrijfstak' of 'branche' zijn gangbare termen voor groepen van bedrijven met dezelfde hoofdactiviteit. CBS hanteert voor de indeling van bedrijven naar hoofdactiviteit de zogenoemde Standaard Bedrijfsindeling (SBI). Bedrijven in een bedrijfstak of branche kunnen naast deze activiteit ook andere activiteiten (nevenactiviteiten) uitoefenen.
De SBI 2008 kent meerdere niveaus die aangegeven worden door maximaal vijf cijfers. Het niveau van vier cijfers komt vrijwel overeen met de indeling van de Europese Unie (NACE). De eerste twee cijfers komen overeen met die van de indeling van Verenigde Naties (ISIC).
Verklaring van symbolen:

niets (blanco)	: het cijfer kan op logische gronden niet voorkomen
. 		: het cijfer is onbekend, onvoldoende betrouwbaar of geheim
*		: voorlopige cijfers
**		: nader voorlopige cijfers


3. KOPPELINGEN NAAR RELEVANTE TABELLEN EN ARTIKELEN

Relevante tabellen:
Deze tabel bevat gegevens die aansluiten op de meest recente revisie van de nationale rekeningen. Gegevens vóór revisie zijn te vinden in tabel Loonkosten per eenheid product; nr, 1996-2017.

Informatie over de loonkosten van werknemers per kwartaal is te vinden in de tabel Beloning en arbeidsvolume van werknemers; kwartalen, nationale rekeningen.

Informatie over het aantal gewerkte uren, het aantal werknemers en werkzame personen is te vinden in de tabel Arbeidsvolume; bedrijfstak, kwartalen, nationale rekeningen.

Informatie over het bruto binnenlands product en de bruto toegevoegde waarde in basisprijzen is te vinden in tabel Bbp, productie en bestedingen; kwartalen, waarden, nationale rekeningen.

Relevante artikelen:
Informatie over de revisie 2015 van de nationale rekeningen.

Informatie over het publicatie- en revisiebeleid en de bijstellingen van de nationale rekeningen.

Meer informatie is te vinden op de themapagina Arbeid en sociale zekerheid.


4. BRONNEN EN METHODEN

De uitkomsten zijn afkomstig van de arbeidsrekeningen van CBS. De arbeidsrekeningen is een geïntegreerd stelsel van gegevens over de arbeidsmarkt, dat volledig aansluit op de nationale rekeningen. De onderzoeksmethode van deze tabel is te vinden in de onderzoekbeschrijving Loonkosten per eenheid product. 


5. MEER INFORMATIE

Infoservice

Copyright (c) Centraal Bureau voor de Statistiek, Den Haag/Heerlen 
Verveelvoudiging is toegestaan, mits CBS als bron wordt vermeld.