Cao-lonen, contractuele loonkosten en arbeidsduur; indexcijfers (2020=100)

INHOUDSOPGAVE

1. Toelichting
2. Definities en verklaring van symbolen
3. Koppelingen naar relevante tabellen en artikelen
4. Bronnen en methoden
5. Meer informatie 

1. TOELICHTING

De tabel bevat gegevens over indexcijfers van cao-lonen (per maand en per uur; exclusief bijzondere beloningen en inclusief bijzondere beloningen), indexcijfers van de contractuele loonkosten (per maand en per uur) en indexcijfers van de contractuele arbeidsduur van werknemers in Nederland die vallen onder een collectieve arbeidsovereenkomst (cao). Daarnaast bevat de tabel gegevens over de ontwikkeling van de verschillende indices, deze zijn bepaald uit de gepubliceerde indexcijfers. Tot slot omvat de tabel het percentage afgesloten cao's.

Gegevens beschikbaar vanaf: 1972, voor de jaarcijfers (tot en met 2019 in beperkte mate) en vanaf 2020, voor de maand en kwartaalcijfers. 
 
Status van de cijfers: 
De cijfers van 1972 tot en met 2024 zijn definitief. De cijfers van 2025 zijn voorlopig.

Wijzigingen per 4 december 2025:
De voorlopige cijfers van november 2025 zijn toegevoegd en de voorlopige cijfers van januari t/m oktober 2025 zijn herzien.

Wanneer komen er nieuwe cijfers? 
De maandcijfers worden binnen één week na de desbetreffende kalendermaand gepubliceerd. Dit is het zogenoemde eerstgepubliceerde cijfer. Daarna wordt iedere maand het voorlopige indexcijfer herzien aan de hand van nieuw afgesloten cao's totdat in het tweede kwartaal de indexcijfers van het voorgaande kalenderjaar definitief geworden zijn. 

2. DEFINITIES EN VERKLARING VAN SYMBOLEN

Definities:

Bijzondere beloningen
Bijzondere beloningen zijn alle bindend (verplicht) voorgeschreven bijzondere (niet maandelijkse) betaalde beloningen die tot het brutoloon behoren, zoals vakantietoeslag, eindejaarsuitkering, eenmalige beloningen en de tegemoetkoming in de ziektekosten.

Cao
Cao staat voor collectieve arbeidsovereenkomst. Dit is een overeenkomst waarin afspraken worden vastgelegd die werkgevers- en werknemersorganisaties maken over de arbeidsvoorwaarden van werknemers in een bedrijf of bedrijfstak.

Cao-loon
Het cao-loon inclusief bijzondere beloningen omvat de volgende elementen:
- het brutoloon voor normale arbeidstijd van voltijdwerknemers;
- alle bindend voorgeschreven, regelmatig betaalde toeslagen;
- alle bindend voorgeschreven bijzondere (niet maandelijkse) beloningen, zoals de vakantietoeslag of de eindejaarsuitkering. 
Uitgesloten zijn toeslagen die in de cao’s voorwaardelijk zijn gesteld, zoals een leeftijdstoeslag of een toeslag voor ploegendienst, en individuele loonstijgingen.
Met de indexcijfers van cao-lonen wordt de ontwikkeling van de brutolonen weergegeven waarop werknemers bij een normale voltijdarbeidsduur onvoorwaardelijk recht hebben. Deze cijfers hebben betrekking op de loon- en arbeidsduurgegevens zoals die staan vermeld in cao's. Er worden dus geen gerealiseerde bedragen waargenomen; alleen afspraken met betrekking tot de schaallonen en bindend voorgeschreven toeslagen komen in de ontwikkeling van het cao-loon tot uitdrukking.

Cao-sector
De indeling naar cao-sector is gebaseerd op de positie van de werknemers bij de arbeidsvoorwaardenonderhandelingen. Er worden drie cao-sectoren onderscheiden: particuliere bedrijven, gesubsidieerde instellingen en overheid.

Contractuele arbeidsduur
De contractuele arbeidsduur is de in de cao's overeengekomen jaarlijkse arbeidsduur van voltijdwerknemers (het aantal overeengekomen te werken uren behoort bij een volledige dag- en weektaak). 

Contractuele loonkosten
Het cao-loon inclusief bijzondere beloningen vermeerderd met de wettelijke en contractuele werkgeverspremies voor pensioen, vut, werkloosheid, ziektekosten, arbeidsongeschiktheid en sociale fondsen. Zowel wijzigingen in het cao-loon als wijzigingen in de werkgeverspremies komen in de contractuele loonkostencijfers tot uiting.

Indexcijfer
Een indexcijfer is een cijfer dat de verhouding weergeeft tussen twee waarden, waarbij het basisjaar gelijk is aan 100. Het gebruik van indexcijfers maakt het eenvoudiger en overzichtelijker om de ontwikkelingen van bepaalde grootheden (lonen, prijzen) in de tijd te bekijken en te vergelijken.

SBI
SBI is de afkorting voor standaard bedrijfsindeling. Op grond van de standaard bedrijfsindeling worden bedrijven en instellingen ingedeeld naar hun voornaamste economische activiteit. In deze tabel wordt de standaard bedrijfsindeling uit 2008 (SBI 2008) gebruikt. Deze indeling kent vijf niveaus, waarvan het hoogste niveau (bedrijfstakken of secties) door letters en de lagere niveaus (bedrijfsklassen of bedrijfsgroepen) met cijfers worden aangeduid. Omdat in de bedrijfstakken T Huishoudens en U Extraterritoriale organisaties geen cao’s voorkomen, is er ook geen sprake van een cao-loonontwikkeling, zodat er voor deze twee bedrijfstakken geen cijfers in de tabel staan. 

Percentage afgesloten cao's
Omvang van de afgesloten cao's ten opzichte van het totaal aantal cao's dat bij deze statistiek wordt waargenomen (per maand).
Het gaat hierbij om het relatieve gewicht van de cao's. Dit gewicht wordt bepaald door de som van alle lonen die onder de cao vallen.
Het aandeel van de cao's waarop de voorlopige indexcijfers gebaseerd zijn, geeft inzicht in de mate waarin deze nog kunnen veranderen. Het is mogelijk dat met terugwerkende kracht bijvoorbeeld een eindejaarsuitkering wordt ingevoerd omdat de definitieve tekst van de cao later beschikbaar komt. Een percentage afgesloten cao's van 100 procent (bij de voorlopige indexcijfers) betekent dus niet altijd dat deze uitkomsten ook definitief vaststaan.

Verklaring van symbolen:

niets (blanco): het cijfer kan op logische gronden niet voorkomen
. : het cijfer is onbekend, onvoldoende betrouwbaar of geheim
*: voorlopige cijfers

3. KOPPELINGEN NAAR RELEVANTE TABELLEN EN ARTIKELEN

Relevante tabel:
Overeenkomstige indexcijfers voor de reeksen 2010=100 werden apart gepubliceerd in de StatLine tabel: Cao-lonen, contractuele loonkosten en arbeidsduur; (2010=100), 1972-2023.

Relevant artikel:
De verschillen tussen de oude reeksen indexcijfers 2010=100 en de nieuwe indexcijfers 2020=100 worden toegelicht in CBS vernieuwt statistiek cao-lonen; basisjaar verschuift van 2010 naar 2020. 

Meer informatie is te vinden op de themapagina Arbeid en sociale zekerheid.

4. BRONNEN EN METHODEN

Deze tabel bevat de uitkomsten van de statistiek Indexcijfers van cao-lonen. Een korte onderzoeksmethode van deze statistiek is te vinden in Cao-lonen, indexcijfers (reeks 2020=100). 
Er is ook een uitgebreide beschrijving: Indexcijfers van cao-lonen; methodebeschrijving reeks 2020=100. 

5. MEER INFORMATIE

Infoservice

Copyright (c) Centraal Bureau voor de Statistiek, Den Haag/Heerlen 
Verveelvoudiging is toegestaan, mits het CBS als bron wordt vermeld.