INHOUDSOPGAVE
1. Toelichting
2. Definities en verklaring van symbolen
3. Koppelingen naar relevante tabellen en artikelen
4. Bronnen en methoden
5. Meer informatie
1. TOELICHTING
Het CBS verzamelt, binnen het kader van de milieustatistieken, cijfers over het gebruik van chemische bestrijdingsmiddelen door overheidsinstellingen.
Gebruik van bestrijdingsmiddelen is van nut bij het beheer van openbare terreinen, maar vormt eveneens een milieugevaar. Van overheidsinstellingen mag verwacht worden dat zij het goede voorbeeld geven. De betrokken overheidsinstellingen zijn: gemeenten, waterschappen, provinciale instellingen, Rail Infrabeheer, Rijkswaterstaat en het Ministerie van Defensie. Al deze overheden zijn actief in het terreinbeheer.
De tabel van bestrijdingsmiddelengebruik bevat per groep van overheidsinstellingen het totale middelengebruik, maar ook het gebruik per groep van middelen, zoals tegen insecten, of tegen onkruiden. Het gebruik wordt telkens uitgedrukt in kg werkzame stof, een percentage van het handelsproduct. Voor onkruidbestrijding is het gebruik weergegeven voor de in omvang belangrijkste stoffen. De gegevens zijn verder gegroepeerd naar toepassingssector, zoals beplantingen, sportvelden en verhardingen.
Gegevens beschikbaar van 1992 tot 2018
Frequentie: onregelmatig, eens per 3 tot 6 jaar. Frequentie per 4 wordt nagestreefd.
Status van de cijfers:
Alle cijfers zijn definitief.
Wijzigingen per 21 maart 2023:
Geen, deze tabel is stopgezet.
Wijziging per 31 maart 2022:
De onderliggende coderingen van de in deze tabel gebruikte classificaties (Bestrijdingsmiddelen) zijn aangepast.
Deze sluiten nu aan bij de door het CBS vastgelegde standaardcoderingen.
De structuur en de gegevens van de tabel zijn niet aangepast.
Wijziging per 7 februari 2020:
De onderliggende coderingen van de in deze tabel gebruikte classificaties (Overheidsinstellingen) zijn aangepast.
Deze sluiten nu aan bij de door het CBS vastgelegde standaardcoderingen. De structuur en de gegevens van de tabel zijn niet aangepast.
Wijziging per 15 oktober 2019:
De gebruikscijfers per provincie zijn opgenomen in een aparte tabel Chemische bestrijding door overheidsinstellingen; regionaal, zie paragraaf 3.
Wijzigingen per 29 augustus 2019:
De cijfers over 2018 zijn toegevoegd. Bij gemeenten is bijgeschat met vergelijkbare gemeenten uit de statistiek bodemgebruik.
Wijzigingen per 29 september 2017:
- de cijfers over 2013 zijn toegevoegd.
- bij gemeenten is bijgeschat met responsgegevens uit 2009 en gegevens van (naar provincie en grootteklasse) vergelijkbare gemeenten uit de statistiek bodemgebruik.
Wanneer komen er nieuwe cijfers?
Niet meer van toepassing. Nagenoeg al het professioneel gebruik van gewasbeschermingsmiddelen buiten de landbouw is verboden.
2. DEFINITIES EN VERKLARING VAN SYMBOLEN
Chemische bestrijdingsmiddelen zijn alle middelen die in het kader van de Wet Gewasbeschermingsmiddelen en Biociden (voorheen Bestrijdingsmiddelen wet) een toelating bezitten. Het gaat in deze tabel vooral om gewasbeschermingsmiddelen. En die zijn steeds vaker micro-biologisch. Vanuit toelatingsgegevens worden met behulp van de opgegeven gebruikte hoeveelheden handelsproduct hoeveelheden werkzame stof berekend. Een handelsproduct kan meerdere werkzame stoffen bevatten.
De term gif wordt bij de chemische middelen ook wel gebruikt. Niet inbegrepen zijn ratten- en muizenbestrijdingsmiddelen en middelen die gebruikt worden bij de bestrijding van ongedierte in en om gebouwen (biociden).
De bestrijdingsmiddelen zijn in deze tabel onderverdeeld in insecticiden (insectenbestrijdingsmiddelen), fungiciden (schimmelbestrijdingsmiddelen), herbiciden (onkruidbestrijdingsmiddelen) en overige stoffen (restgroep).
De basis blijft het middelengebruik van handelsproducten met toelatingen, maar die worden zo samen genomen. Hierbij is de indeling gevolgd van de EU Verordening statistieken over gewasbeschermingsmiddelen, waarbij 3 groepen zijn samengenomen in overige.
Bij de overheidsinstellingen zijn alleen de belangrijkste instanties betrokken die terreinen van een zekere omvang beheren waar chemische bestrijdingsmiddelen mogen worden toegepast. Telkens gaat het om het beheer van die terreinen waar de organisatie primair voor verantwoordelijk is. Dit terrein kan ook niet openbaar zijn, maar wel in eigendom van de overheidsinstelling. Indien het gebruik door deze instellingen aan derden (aannemers, hoveniers) is uitbesteed, is het gebruik door deze derden ook in het onderzoek opgenomen. In prestatiecontracten is het middelengebruik niet altijd benoemd en daardoor soms niet bekend. Wordt een terrein volledig geprivatiseerd dan verdwijnt dit terrein uit deze statistiek.
Bij het chemisch onderhoud van openbaar groen, openbare verhardingen, verkeersobjecten e.d. onderscheidt het CBS een tiental toepassingssectoren, te weten: waterlopen en vijvers, beplanten binnen de bebouwde kom, beplantingen buiten de bebouwde kom, bossen en natuurlijke terreinen, sportvelden, andere groene elementen buiten de kom, kwekerijen voor openbaar groen, verhardingen en spoorbanen. Deze indeling is vooral ontleend aan het werkveld van de gemeentelijke overheid, maar wordt ook gebruikt voor de andere overheidsinstellingen (zie verder bij de toelichting in de tabel).
Bij de toelating van gewasbeschermingsmiddelen wordt eveneens gesproken van toepassingsectoren, maar dit zijn niet exact dezelfde. Gewasbeschermingsmiddelen worden bijvoorbeeld toegelaten in een toepassingsgebied in een toepassingssector als openbaar groen of op (permanent) onbeteeld terrein, zoals verharde wegen. De cijfers van de tabel geven een indicatie van het daadwerkelijk gebruik volgens voorschrift. De opgave van de juiste hoeveelheid blijft de verantwoordelijkheid van de overheidsinstelling en wordt door het CBS verder niet gecontroleerd.
Verklaring van symbolen:
niets (blanco) : het cijfer kan op logische gronden niet voorkomen
. : het cijfer is onbekend, onvoldoende betrouwbaar of geheim
* : voorlopige cijfers
** : nader voorlopige cijfers
3. KOPPELINGEN NAAR RELEVANTE TABELLEN EN ARTIKELEN
Relevante tabellen:
Chemische bestrijding door overheidsinstellingen; regionaal,1992-2018
Overheid;altern. onkruidbeheersmethoden beplantingen,verhardingen,1992-2018
Gebruik gewasbeschermingsmiddel landbouw;werkzame stof,toepassing,2012-2016
Gebruik gewasbeschermingsmiddelen landbouw; gewas en toepassing, 2012-2016
Gewasbeschermingsmiddelen; afzet werkzame stof, toepassingsgroepen
Relevante artikelen en persberichten:
Forse toename gebruik bestrijdingsmiddelen door gemeenten
Landbouw gebruikt 5,7 miljoen kg chemische middelen
Meer informatie is te vinden op de themapagina Natuur en Milieu of op het compendium voor de leefomgeving: bestrijdingsmiddelengebruik door de overheid.
4. BRONNEN EN METHODEN
De onderzoeksmethode van deze tabel is te vinden in de onderzoeksbeschrijving Bestrijdingsmiddelengebruik door de overheid.
5. MEER INFORMATIE
Infoservice
Copyright (c) Centraal Bureau voor de Statistiek, Den Haag/Heerlen
Verveelvoudiging is toegestaan, mits CBS als bron wordt vermeld.
