Elektriciteit en warmte; productie en inzet naar energiedrager

INHOUDSOPGAVE

1. Toelichting
2. Definities en verklaring van symbolen
3. Koppelingen naar relevante tabellen en artikelen
4. Bronnen en methoden
5. Meer informatie


1. TOELICHTING

Deze tabel geeft de productie van elektriciteit in Nederland uit de verschillende mogelijke energiedragers. Elektriciteit wordt vooral geproduceerd uit omzetting van fossiele brandstoffen, biomassa, kernenergie en hernieuwbare energie. Per energiedrager worden cijfers gegeven over de productie van elektriciteit en de daarbij vrijkomende warmte die nuttig wordt gebruikt, zoals voor verwarming van gebouwen of kassen. Er wordt onderscheid gemaakt tussen centrale en decentrale productie van elektriciteit en warmte. De centraal geproduceerde elektriciteit en warmte wordt opgewekt door de elektriciteitscentrales die zijn gekoppeld aan het landelijke hoogspanningsnet van TenneT. Decentrale elektriciteit wordt geproduceerd door overige installaties. Deze staan bijvoorbeeld opgesteld bij bedrijven die niet als hoofddoel hebben het produceren van elektriciteit of warmte (bijvoorbeeld glastuinbouwbedrijven). Ook windenergie, zonne-energie en waterkracht valt onder overige installaties.

Gegevens beschikbaar vanaf: 1998

Status van de cijfers
Alle cijfers tot en met 2022 zijn definitief. Cijfers over 2023 en 2024 zijn nader voorlopig.

Wijzigingen per juli 2025:
In verband met de langere doorlooptijd dan normaal bij het maken van cijfers over zonnestroom 2024 bevatten niet alle tabellen over energie de nieuwste cijfers over de productie 2024 van zonnestroom. Deze tabel bevat verouderde cijfers van juni 2025. De meest actuele cijfers, met een productie van zonnestroom 2024 die ongeveer 5 procent hoger is, staan in deze twee tabellen:
-	StatLine - Zonnestroom; vermogen en vermogensklasse, bedrijven en woningen, regio
-	StatLine - Hernieuwbare energie; zonnestroom, windenergie, RES-regio
Bij de volgende reguliere update (november 2025) worden de nader voorlopige cijfers geactualiseerd en bevatten alle tabellen weer dezelfde informatie. Onze excuses voor dit ongemak.

Wijzigingen per juni 2025:
Cijfers over 2024 zijn toegevoegd.

Wijzigingen per november 2024:
Deze tabel is gereviseerd voor 2015 t/m 2021 als gevolg van nieuwe methoden die ook voor 2022 en 2023 zijn toegepast. Het gaat om wijzigingen van minder dan 1 Petajoule van de totale productie van elektriciteit en warmte. 

Wijzigingen per 7 juni 2024:
Nader voorlopige cijfers over 2023 zijn toegevoegd.

Wijzigingen per november 2023:
De cijfers over de jaren 2015-2020 zijn gereviseerd. De revisies hebben betrekking op de invoering van een verbeterde analysemethode in 2022, welke is teruggelegd naar de voorgaande jaren. Verder zijn gegevens van een beperkt aantal bedrijven op basis van nieuwe inzichten gereviseerd.
De revisies zijn in het algemeen klein en wijken altijd minder dan 1 procent af ten opzichte van de respectievelijke jaartotalen.
De cijfers van 2021 en 2022 zijn geactualiseerd.

Wijzigingen per 15 juni 2023:
Cijfers over 2022 zijn toegevoegd.

Wijzigingen per 15 december 2022:
De cijfers over 2015 t/m 2019 zijn gereviseerd. Het gaat om relatief kleine aanpassingen als gevolg van verbeterde inzichten over de energiebalans van individuele bedrijven. De aanpassingen in de betreffende jaren zijn gemiddeld 0,1 procent van het totale elektriciteitsproductie; 0,9 procent van de totale warmteproductie en 0,2 procent van de totale inzet. Hiermee zijn de cijfers weer volledig consistent met de in december 2021 gereviseerde Energiebalans.
De cijfers over 2020 hebben de status definitief gekregen, de nader voorlopige cijfers over 2021 zijn bijgesteld.

Wanneer komen er nieuwe cijfers?
Voorlopige cijfers: april volgend op het verslagjaar.
Nader voorlopige cijfers: juni/juli volgend op het verslagjaar.
Definitieve cijfers: november van het tweede jaar volgend op het verslagjaar.


2. DEFINITIES EN VERKLARING VAN SYMBOLEN

Definities: 
Elektriciteit:
Stroom van elektronen die wordt gebruikt om bijvoorbeeld lampen te laten branden of wasmachines te laten draaien. Elektronen zijn elementaire deeltjes in een atoom met een negatieve lading, die door een spanningsverschil gaan stromen. In de praktijk wordt zo'n spanningsverschil opgewekt door bijvoorbeeld elektriciteitscentrales, windmolens of batterijen.

De productie van elektriciteit wordt weergegeven in MWh (megawattuur) en TJ (terajoule = 1 000 miljard Joule). 1 MWh komt overeen met 0,0036 TJ. Verder wordt de productie van elektriciteit (per energiedrager of naar onderscheid centrale/decentrale productie) weergegeven in percentage ten opzichte van de totale hoeveelheid geproduceerde elektriciteit in een bepaald jaar. De productie van warmte en inzet van energiedragers wordt weergegeven in TJ.

Een Watt is de fysieke eenheid van elektrisch vermogen. 1 megawatt (MW of MWe, waarbij 'e' staat voor elektriciteit) = 1 miljoen Watt. Een generator met een elektrisch vermogen van 1 MW kan per uur een hoeveelheid elektriciteit produceren van 1 MWh (megawattuur).

Verklaring van symbolen:

niets (blanco)	: het cijfer kan op logische gronden niet voorkomen
. 		: het cijfer is onbekend, onvoldoende betrouwbaar of geheim
*		: voorlopige cijfers
**		: nader voorlopige cijfers

In deze tabel wordt het symbool niets (blanco) ook gebruikt voor cellen die nihil zijn.


3. KOPPELINGEN NAAR RELEVANTE TABELLEN EN ARTIKELEN

Relevante artikelen:

In de achtergrondpublicatie Elektriciteit in Nederland vindt u een overzicht van de ontwikkelingen van het Nederlandse aanbod en verbruik van elektriciteit tot en met 2013.

Relevante tabellen:

Meer informatie over elektriciteit in Nederland is te vinden in: 

Energiebalans; aanbod, omzetting en verbruik

Energiebalans; aanbod en verbruik, sector

Elektriciteit; productie en productiemiddelen

Elektriciteitsbalans; aanbod en verbruik

Meer informatie is te vinden op de themapagina Industrie en energie.


4. BRONNEN EN METHODEN

De cijfers in deze tabel worden verkregen uit een jaarlijkse enquête van het CBS onder bedrijven die elektriciteit produceren, aangevuld met enquêtes over hernieuwbare energie, rioolwaterzuiveringsinstallaties en landbouw. De hoeveelheid geproduceerde elektriciteit en warmte wordt vervolgens per installatie toebedeeld aan de ingezette energiedragers. 

De onderzoeksmethode van deze tabel is te vinden in de onderzoeksbeschrijving Productiemiddelen elektriciteit.


5. MEER INFORMATIE 

Infoservice

Copyright © Centraal Bureau voor de Statistiek, Den Haag/Heerlen		

Verveelvoudiging is toegestaan, mits het CBS als bron wordt vermeld.