Hernieuwbare elektriciteit; productie en vermogen

Gewijzigd op: 7 maart 2024

Hernieuwbare elektriciteit; productie en vermogen

INHOUDSOPGAVE

1. Toelichting
2. Definities en verklaring van symbolen
3. Koppelingen naar relevante tabellen en artikelen.
4. Bronnen en methoden.
5. Meer informatie

1. TOELICHTING

Deze tabel bevat gegevens over de Nederlandse productie van hernieuwbare elektriciteit, het aantal daarbij gebruikte installaties en het opgestelde vermogen van die installaties. Bij de productie wordt daarbij een onderscheid gemaakt naar genormaliseerd bruto productie en niet genormaliseerde bruto en netto productie.

Elektriciteitsproductie wordt weergegeven in miljoen kilowattuur en in percentage van het totale elektriciteitsverbruik in Nederland. De hernieuwbare elektriciteitsproductie wordt afgezet tegen het totale elektriciteitsverbruik en niet tegen de totale elektriciteitsproductie. Deze keuze vloeit voort uit Europese afspraken.

De gegevens zijn uitgesplitst naar het soort energiebron en de toegepaste techniek om de elektriciteit te verkrijgen. Daarbij wordt onderscheid gemaakt naar vier hoofdcategorieën: waterkracht, windenergie, zonnestroom en biomassa.

Gegevens beschikbaar vanaf: 1990.

Status van de cijfers:
De cijfers in deze tabel zijn definitief tot en met 2021, nader voorlopig voor 2022 en voorlopig voor 2023.

Wijzigingen per 7 maart 2024:
Voorlopige cijfers over 2023 zijn toegevoegd. De (volgens RED II) genormaliseerde elektriciteitsproductie uit sommige vormen van biomassa voor 2023 is nog niet beschikbaar, dit wordt weergegeven met een punt “.”.
RED II is de herziene EU Richtlijn Hernieuwbare energie welke in 2021 in werking is getreden.

Wijzigingen per 14 november 2023:
Cijfers over 2021 en 2022 hebben een update gekregen, 2021 is nu definitief en 2022 nader voorlopig.
De cijfers over 2015-2020 zijn gereviseerd in andere tabellen over elektriciteit. Deze revisie is niet doorgevoerd op deze tabel, waardoor er inconsistenties van maximaal 80 GWh op jaarbasis tussen de cijfers voor totaal biomassa kunnen zijn.

Wijzigingen per 2 juni 2023:
Cijfers over 2022 hebben een update gehad en zijn nu nader voorlopig.

Wijzigingen per 6 maart 2023:
Voorlopige cijfers over 2022 zijn toegevoegd. De (volgens RED II) genormaliseerde elektriciteitsproductie uit sommige vormen van biomassa voor 2022 is nog niet beschikbaar, dit wordt weergegeven met een punt “.”.
RED II is de herziene EU Richtlijn Hernieuwbare energie welke in 2021 van kracht is geworden.

Wijzigingen per 8 februari 2023
De genormaliseerde elektriciteitsproductie van bij- en meestoken van biomassa in centrales is gewijzigd voor 2021.
Naar aanleiding van gesprekken met RVO, die de duurzaamheid van gesubsidieerde vaste biomassa voor energietoepassingen waarborgt, is gebleken dat de vaste biomassa die voor bij- en meestoken wordt ingezet voor 100% voldoet aan RED II criteria voor duurzaamheid van biomassa in 2021. Hierdoor is de genormaliseerde bruto elektriciteitsproductie van bij- en meestoken 3,6 mld kWh hoger dan bij de update van december 2022 en gelijk aan de niet-genormaliseerde productie. De totale hernieuwbare genormaliseerde elektriciteitsproductie uitgedrukt in het percentage van het totaal verbruik stijgt daardoor 3 procentpunt. RED II is de herziene EU Richtlijn Hernieuwbare energie welke in 2021 van kracht is geworden.

Wanneer komen er nieuwe cijfers:
Voorlopige cijfers over de elektriciteitsproductie van het voorafgaande jaar verschijnen elk jaar in februari. Nader voorlopige cijfers over de elektriciteitsproductie van het voorafgaande jaar verschijnen elk jaar in juni. Definitieve cijfers over de elektriciteitsproductie van het voorafgaande jaar verschijnen elk jaar in december.

2. DEFINITIES EN VERKLARING VAN SYMBOLEN

Definities:

Hernieuwbare elektriciteit:
Elektriciteit opgewekt uit wind, waterkracht, zon of biomassa. Het is elektriciteit uit bronnen die steeds opnieuw worden aangevuld.

Bruto/netto productie:
Bruto productie is de productie inclusief het eigen verbruik, netto productie is de productie exclusief het eigen verbruik. Het eigen verbruik is de elektriciteit die wordt gebruikt bij de elektriciteitsopwekking.

Genormaliseerde elektriciteitsproductie:
Hernieuwbare elektriciteitsproductie volgens de EU-Richtlijn Hernieuwbare Energie (2018). Dit houdt in dat er wordt gecorrigeerd voor weersomstandigheden (voor waterkracht en windenergie). Ook wordt de indirecte elektriciteitsproductie uit groen gas meegenomen. Tot slot geldt vanaf verslagjaar 2021 dat elektriciteitsproductie uit vaste biomassa en biogas in installaties boven een bepaalde vermogensgrens alleen wordt meegenomen indien de gebruikte biomassa voldoet aan de duurzaamheidsregels uit de EU-Richtlijn Hernieuwbare Energie.

Groen gas:
Groen gas is biogas dat is opgewerkt tot aardgaskwaliteit en is geïnjecteerd in het aardgasnet.

Watt:
Een Watt is de fysieke eenheid van elektrisch vermogen. 1 megawatt (MW of MWe, waarbij de e staat voor elektriciteit) = 1 miljoen Watt. Een generator met een elektrisch vermogen van 1 MW kan per uur een hoeveelheid elektriciteit produceren van 1 MWh (megawattuur).

Verklaring van symbolen:

niets (blanco) : het cijfer kan op logische gronden niet voorkomen
. : het cijfer is onbekend, onvoldoende betrouwbaar of geheim
* : voorlopige cijfers
** : nader voorlopige cijfers

In deze tabel wordt het symbool niets (blanco) ook gebruikt voor cellen die nihil zijn.

3. KOPPELINGEN NAAR RELEVANTE TABELLEN EN ARTIKELEN

Relevante tabellen:
Energiebalans; aanbod, omzetting en verbruik
Energiebalans; aanbod en verbruik, sector.
Hernieuwbare energie; verbruik naar energiebron, techniek en toepassing.

Relevante artikelen:
Geen.

Meer informatie is te vinden op de themapagina Industrie en energie.

4. BRONNEN EN METHODEN

De onderzoeksmethode van deze tabel is te vinden in de onderzoeksbeschrijving Hernieuwbare energie.

De onderzoeksmethode voor de berekening van zonnestroom is te vinden in de onderzoeksbeschrijving Zonnestroom op regionaal niveau.

5. MEER INFORMATIE

Infoservice

Verveelvoudiging is toegestaan, mits het CBS als bron wordt vermeld.

Onderwerpen

Elektriciteitsproductie

Binnenlandse productie van hernieuwbare elektriciteit in miljoenen kilowattuur.

Genormaliseerde bruto productie

Hernieuwbare, bruto elektriciteitsproductie gecorrigeerd voor weersomstandigheden en inclusief de indirecte productie uit groen gas. Vanaf 2021 wordt de elektriciteitsproductie uit vaste biomassa en biogas in installaties boven een bepaalde vermogensgrens alleen meegenomen indien de gebruikte biomassa voldoet aan de duurzaamheidsregels uit de EU-Richtlijn Hernieuwbare Energie (RED II).

Bruto productie is de productie inclusief het eigen verbruik. Het eigen verbruik is de elektriciteit die wordt gebruikt bij de elektriciteitsopwekking.

De genormaliseerde productie is uitgerekend volgens definities uit de EU-Richtlijn Hernieuwbare Energie. De bindende doelstellingen uit deze richtlijn spelen een belangrijke rol in het Nederlandse energiebeleid. De niet-genormaliseerde productie is de daadwerkelijke fysieke productie volgens definities uit de standaard nationale en internationale energiestatistieken.

Er zijn drie verschillen tussen de genormaliseerde en niet genormaliseerde cijfers:
1. Correctie voor toevallige weersomstandigheden
2. Het al dan niet meenemen van de elektriciteitsproductie uit groen gas.
3. Het al dan niet meenemen van biomassa die niet aan de duurzaamheidscriteria uit de EU-Richtlijn Hernieuwbare Energie (RED II) voldoet

Nadere toelichting bij 1: De genormaliseerde productie in een bepaald jaar wordt daarbij berekend als de capaciteit in het betreffende jaar maal de gemiddelde productie per eenheid capaciteit in de afgelopen vijf jaar (voor wind) of vijftien jaar (voor waterkracht). De productie van zonnestroom is in principe ook afhankelijk van het weer. In de EU-Richtlijn is echter afgesproken om voor zonnestroom geen normalisatie toe te passen.
Nadere toelichting bij 2: Groen gas is biogas dat is opgewerkt tot aardgaskwaliteit en geïnjecteerd in het aardgasnet. Een (klein) gedeelte van de elektriciteitsproductie uit aardgas kan dus worden toegerekend aan groen gas. Bij de genormaliseerde cijfers is deze toerekening meegenomen, bij niet genormaliseerde cijfers is deze toerekening niet meegenomen.
Nadere toelichting bij 3: Vanaf 2021 wordt de elektriciteitsproductie uit vaste biomassa en biogas in installaties boven een bepaalde vermogensgrens alleen meegenomen voor de genormaliseerde elektriciteitsproductie indien de gebruikte biomassa voldoet aan de duurzaamheidsregels uit de EU-Richtlijn Hernieuwbare Energie (RED II).

Niet-genormaliseerde productie

Hernieuwbare elektriciteitsproductie, niet gecorrigeerd voor weersomstandigheden en exclusief de indirecte productie uit groen gas.

Groen gas is biogas dat is opgewerkt tot aardgaskwaliteit en geïnjecteerd in het aardgasnet. Een (klein) gedeelte van de elektriciteitsproductie uit aardgas kan dus worden toegerekend aan groen gas. Bij de genormaliseerde elektriciteitsproductie is deze toerekening meegenomen, bij niet genormaliseerde elektriciteitsproductie is deze toerekening niet meegenomen.

Bruto elektriciteitsproductie

Bruto elektriciteitsproductie is de productie inclusief het eigen verbruik. 

Het eigen verbruik is de elektriciteit die wordt gebruikt bij de elektriciteitsopwekking.

Netto elektriciteitsproductie

Netto elektriciteitsproductie is de productie exclusief het eigen verbruik. 

Het eigen verbruik is de elektriciteit die wordt gebruikt bij de elektriciteitsopwekking.

Elektriciteitsproductie relatief

Binnenlandse productie van hernieuwbare elektriciteit als percentage van het totale binnenlandse elektriciteitsverbruik.

De hernieuwbare elektriciteitsproductie wordt afgezet tegen het totale elektriciteitsverbruik en niet tegen de totale elektriciteitsproductie. Deze keuze vloeit voort uit Europese afspraken.

Genormaliseerde bruto productie

Hernieuwbare, bruto elektriciteitsproductie gecorrigeerd voor weersomstandigheden en inclusief de indirecte productie uit groen gas.

Bruto productie is de productie inclusief het eigen verbruik. Het eigen verbruik is de elektriciteit die wordt gebruikt bij de elektriciteitsopwekking.

De genormaliseerde productie is uitgerekend volgens definities uit de EU-Richtlijn Hernieuwbare Energie uit 2009. De bindende doelstellingen uit deze richtlijn spelen een belangrijke rol in het Nederlandse energiebeleid. De niet-genormaliseerde productie is de daadwerkelijke fysieke productie volgens definities uit de standaard nationale en internationale energiestatistieken.

Er zijn twee verschillen tussen de genormaliseerde en niet genormaliseerde cijfers:
1. Correctie voor toevallige weersomstandigheden
2. Het al dan niet meenemen van de elektriciteitsproductie uit groen gas.

Niet-genormaliseerde productie

Hernieuwbare elektriciteitsproductie, niet gecorrigeerd voor weersomstandigheden en exclusief de indirecte productie uit groen gas.

Groen gas is biogas dat is opgewerkt tot aardgaskwaliteit en geïnjecteerd in het aardgasnet. Een (klein) gedeelte van de elektriciteitsproductie uit aardgas kan dus worden toegerekend aan groen gas. Bij de genormaliseerde elektriciteitsproductie is deze toerekening meegenomen, bij niet genormaliseerde elektriciteitsproductie is deze toerekening niet meegenomen.

Bruto elektriciteitsproductie

Bruto elektriciteitsproductie is de productie inclusief het eigen verbruik. 

Het eigen verbruik is de elektriciteit die wordt gebruikt bij de elektriciteitsopwekking.

Netto elektriciteitsproductie

Netto elektriciteitsproductie is de productie exclusief het eigen verbruik. 

Het eigen verbruik is de elektriciteit die wordt gebruikt bij de elektriciteitsopwekking.

Installaties

Opgestelde installaties einde van jaar

Het aantal installaties dat op 31 december van het verslagjaar in gebruik is.

Opgesteld elektrisch vermogen einde jaar

Het elektrisch vermogen dat op 31 december van het verslagjaar in gebruik is.

Het elektrisch vermogen is de hoeveelheid elektriciteit die per tijdseenheid kan worden opgewekt bij normaal gebruik van alle beschikbare installaties die elektriciteit produceren.

Bron/Techniek

Totaal hernieuwbare energiebronnen

Waterkracht

Energie, opgewekt met behulp van vallend of stromend water.

Totaal windenergie

Energie, opgewekt met een windmolen of windturbine. 

Windmolens staan op land of in binnenwateren of op zee.

Windenergie op land

Windenergie op land of in binnenwateren.

Windmolens in binnenwateren, zoals bijvoorbeeld het IJsselmeer, worden gerekend bij windenergie op land.

Windenergie op zee

Energie afkomstig van windmolens op zee.

In het najaar van 2006 is het eerste windpark op zee in gebruik genomen.

Zonnestroom

Zonnestraling omgezet in elektriciteit.

Ook bekend als fotovoltaïsch opgewekte zonne-energie.

Totaal biomassa

Plantaardig of dierlijk materiaal van recente oorsprong in gebruik voor productie van energie.

Voorbeelden zijn hout, mest en afval uit de voedselverwerkende industrie.

Perioden
- 2022**
```
Nader voorlopige cijfers.
```
- 2023*

Variabelen kunnen gesleept worden naar de kop, rijen of kolommen van de tabel. In de kop is maar één item van een variabele te selecteren.



		Onderwerp
Bron/Techniek Perioden		Elektriciteitsproductie Genormaliseerde bruto productie	Niet-genormaliseerde productie Bruto elektriciteitsproductie	Netto elektriciteitsproductie	Elektriciteitsproductie relatief Genormaliseerde bruto productie	Niet-genormaliseerde productie Bruto elektriciteitsproductie	Netto elektriciteitsproductie	Installaties Opgestelde installaties einde van jaar	Opgesteld elektrisch vermogen einde jaar
Bron/Techniek Perioden		mln kWh			in % van het verbruik			aantal	megawatt
Totaal hernieuwbare energiebronnen	2022**	46 884	48 315	47 232	39,89	41,10	41,52	.	.
Totaal hernieuwbare energiebronnen	2023*	.	57 818	57 274	.	49,55	50,20	.	.
Waterkracht	2022**	87	50	50	0,07	0,04	0,04	8	38
Waterkracht	2023*	84	68	68	0,07	0,06	0,06	8	38
Totaal windenergie	2022**	21 360	21 401	21 401	18,17	18,21	18,82	2 981	8 755
Totaal windenergie	2023*	26 594	28 885	28 885	22,79	24,76	25,32	.	10 749
Windenergie op land	2022**	12 978	13 386	13 386	11,04	11,39	11,77	2 509	6 185
Windenergie op land	2023*	15 650	17 423	17 423	13,41	14,93	15,27	.	6 771
Windenergie op zee	2022**	8 381	8 015	8 015	7,13	6,82	7,05	472	2 570
Windenergie op zee	2023*	10 944	11 462	11 462	9,38	9,82	10,05	.	3 978
Zonnestroom	2022**	17 079	17 079	17 079	14,53	14,53	15,02	2 294 154	19 600
Zonnestroom	2023*	21 173	21 173	21 173	18,15	18,15	18,56	.	23 904
Totaal biomassa	2022**	8 359	9 786	8 703	7,11	8,32	7,65	.	.
Totaal biomassa	2023*	.	7 692	7 147	.	6,59	6,26	.	.

Bron: CBS

Hernieuwbare elektriciteit; productie en vermogen

Gewijzigd op: 7 maart 2024